Badanie TSH – Na Czym Polega i Ile Kosztuje?

Ostatnio Zaktualizowane 27 września, 2023 przez Aneta Florczyk

Badanie TSH to jedno z podstawowych badań laboratoryjnych, które pozwala na ocenę funkcjonowania tarczycy. TSH, czyli hormon tyreotropowy, jest wytwarzany przez przysadkę mózgową i odpowiada za regulację wydzielania hormonów tarczycy. Wartość TSH w surowicy krwi jest wykorzystywana do diagnozowania chorób tarczycy oraz monitorowania skuteczności leczenia.

Badanie TSH polega na pobraniu próbki krwi i oznaczeniu stężenia hormonu w surowicy. Normy TSH są ustalone przez Światową Organizację Zdrowia i zależą od wieku pacjenta. W przypadku dorosłych osób zakres normy wynosi od 0,27 do 4,2 mIU/L. Odchylenia od normy mogą świadczyć o nadczynności lub niedoczynności tarczycy, chorobach przysadki mózgowej oraz innych schorzeniach, np. chorobie Hashimoto.

Badanie TSH jest jednym z podstawowych badań, które wykonywane są w celu diagnozowania chorób tarczycy. Warto pamiętać, że poziom TSH może ulegać zmianom w zależności od pory dnia, stanu emocjonalnego, przyjmowanych leków oraz innych czynników. 

Co to jest Hormon Tyreotropowy (TSH)?

Hormon Tarczycy TSH (thyroid-stimulating hormone) jest produkowany przez przysadkę mózgową i jest kluczowym hormonem regulującym funkcjonowanie tarczycy. TSH pobudza tarczycę do produkcji hormonów T3 i T4, które kontrolują metabolizm organizmu. Badanie poziomu TSH jest jednym z najważniejszych testów diagnostycznych w przypadku podejrzenia zaburzeń czynności tarczycy.

Normy poziomu TSH są uzależnione od wieku i stanu zdrowia pacjenta. W przypadku dorosłych, norma wynosi zwykle od 0,27 do 4,2 mIU/l. Jednakże, wartości te mogą się różnić w zależności od laboratorium i techniki pomiarowej. W przypadku ciąży, normy poziomu TSH są niższe niż u dorosłych i zależą od trymestru ciąży.

Podwyższony poziom TSH może wskazywać na niedoczynność tarczycy, co oznacza, że tarczyca nie produkuje wystarczającej ilości hormonów T3 i T4. Niski poziom TSH może wskazywać na nadczynność tarczycy, co oznacza, że tarczyca produkuje zbyt dużo hormonów T3 i T4.

Na Czym Polega Badanie TSH?

Badanie TSH jest badaniem hormonalnym, które polega na oznaczeniu stężenia hormonu tyreotropowego we krwi pacjenta. Badanie TSH wykonuje się w celu oceny prawidłowego funkcjonowania tarczycy oraz wykrycia chorób tarczycy, takich jak niedoczynność tarczycy lub nadczynność tarczycy.

Badanie TSH jest wykonywane na podstawie próbki krwi pobranej z żyły łokciowej pacjenta. Przed badaniem zaleca się aby pacjent był na czczo, ponieważ jedzenie i picie przed badaniem może wpłynąć na wynik. Wynik badania TSH zwykle jest gotowy w ciągu jednego dnia.

Interpretacja wyników badania TSH zależy od normy przyjętej przez laboratorium, w którym badanie zostało wykonane. Normy te zależą od wieku, płci i stanu zdrowia pacjenta. W przypadku dorosłych osób norma wynosi zwykle od 0,27 do 4,2 mIU/L. W przypadku dzieci, normy są zwykle wyższe.

Wynik badania TSH pozwala na ocenę funkcjonowania tarczycy. W przypadku wyniku poza normą, konieczne jest wykonanie dodatkowych badań, takich jak badanie poziomu hormonów T3 i T4 oraz badanie ultrasonograficzne tarczycy. W przypadku wykrycia chorób tarczycy, konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem endokrynologiem w celu ustalenia dalszego postępowania.

Czy Przed Badaniem Można Jeść?

W przypadku badania TSH na czczo, pacjent nie powinien nic jeść i pić przez minimum 8 godzin przed badaniem. Woda jest dozwolona, ale zaleca się jej ograniczenie do minimum. Jakiekolwiek jedzenie lub picie przed badaniem może wpłynąć na wynik badania i zniekształcić go.

Jeśli badanie TSH nie jest na czczo, pacjent może jeść i pić przed badaniem, ale zaleca się zachowanie umiaru i unikanie jedzenia ciężkiego lub tłustego jedzenia, a także napojów zawierających kofeinę lub alkohol. Takie produkty mogą wpłynąć na wynik badania, dlatego warto ich unikać przed badaniem.

Warto również zwrócić uwagę na to, że niektóre leki mogą wpłynąć na wynik badania TSH. W takim przypadku należy skonsultować się z lekarzem, czy przed badaniem należy przerwać przyjmowanie leków i na ile czasu przed badaniem.

Normy Wiekowe TSH

Poziom hormonu tyreotropowego (TSH) w organizmie zmienia się wraz z wiekiem. Normy TSH dla mężczyzn i kobiet różnią się, a także normy dla dzieci, dorosłych i osób starszych są różne. W związku z tym, badanie TSH powinno być interpretowane z uwzględnieniem wieku pacjenta.

Normy wiekowe TSH przedstawiają się następująco:

Warto zauważyć, że normy TSH podane w opisie badania nie są stałe i mogą się różnić w zależności od laboratorium oraz metody, którą posługuje się laboratorium do oznaczania stężenia TSH.

U niemowląt i dzieci, poziom TSH jest zwykle nieco wyższy niż u dorosłych. W ciągu pierwszych kilku dni życia noworodka, poziom TSH może być nawet kilkaset razy wyższy niż u dorosłych. Z czasem, poziom TSH zmniejsza się i stabilizuje. U osób starszych, poziom TSH może być nieco wyższy niż u dorosłych, ale nadal mieści się w normie.

W przypadku podejrzenia zaburzeń funkcjonowania tarczycy, ważne jest, aby interpretować wyniki badania TSH z uwzględnieniem wieku pacjenta oraz innych czynników, takich jak płeć czy stan zdrowia.

Niskie TSH

Niski poziom TSH jest często spowodowany nadczynnością tarczycy, czyli wysokim poziomem hormonów tarczycy. W takim przypadku do najczęstszych objawów należą podenerwowanie, nadpobudliwość, pocenie się, silne pragnienie, wole tarczycowe, problemy ze snem oraz chudnięcie mimo braku zmian w diecie.

W przypadku niskiego poziomu TSH, zaleca się dodatkowe badania, w tym pomiar poziomu hormonów tarczycy, tj. T3 i T4, a także badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.

Wysokie TSH

Wysoki poziom TSH jest jednym z najczęstszych zaburzeń hormonalnych, które dotyczą gruczołu tarczowego. Wysokie TSH może oznaczać niedoczynność tarczycy, chorobę Hashimoto, a także problemy z jelitami czy infekcje.

Objawy wysokiego poziomu TSH są zwykle niespecyficzne i często mylone z innymi chorobami. Mogą to być między innymi zmęczenie, senność, osłabienie, zimne dłonie i stopy, zwiększona waga ciała, suchość skóry, bóle stawów czy depresja. W przypadku kobiet, wysoki poziom TSH może wpłynąć na płodność i powodować nieregularne miesiączki.

Cena Diagnostyki TSH

W Polsce cena diagnostyki TSH waha się od około 30 do 150 złotych. W prywatnych placówkach medycznych ceny są zazwyczaj wyższe niż w publicznych przychodniach. Jednak warto zaznaczyć, że cena badania TSH może się różnić w zależności od regionu kraju.

W ramach badania TSH można wykonać również inne badania, takie jak badanie poziomu wolnej trójjodotyroniny (FT3) i wolnej tyroksyny (FT4). W takim przypadku cena diagnostyki TSH może być wyższa.

Warto również zaznaczyć, że cena diagnostyki TSH może być refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia w przypadku, gdy badanie jest wykonywane w celu potwierdzenia lub wykluczenia choroby tarczycy. W takim przypadku pacjent nie będzie musiał ponosić kosztów badania.

Inne badania dla Tarczycy

Tyreoglobulina

Anty-TG

Anty TPO

TRAb