Jak Rozpoznać Niedoczynność Tarczycy? Zrozum Objawy i Wyniki

Ostatnio Zaktualizowane 5 stycznia, 2024 przez Aneta Florczyk

Niedoczynność tarczycy, znana również jako hipotyreoza, jest chorobą, która występuje wtedy, gdy gruczoł tarczowy nie produkuje wystarczającej ilości hormonów tarczycy. Hormony te wpływają na wiele funkcji organizmu, takie jak tempo metaboliczne, ciśnienie krwi, poziom cholesterolu i wiele innych. Niedoczynność tarczycy może mieć różne przyczyny, w tym choroby autoimmunologiczne, zaburzenia hormonalne lub niedobór jodu.

Główne objawy niedoczynności tarczycy to zmęczenie, osłabienie, przyrost masy ciała, zaburzenia koncentracji, depresja, suchość skóry i włosów, a także spowolnienie czynności serca. W przypadku niedoczynności tarczycy ważne jest wczesne wykrycie choroby i rozpoczęcie odpowiedniego leczenia, które może obejmować suplementację hormonów tarczycy, zmiany w diecie i stylu życia oraz leki na objawy uboczne. W przypadku braku leczenia niedoczynność tarczycy może prowadzić do poważniejszych komplikacji, takich jak problemy z sercem, ciążą i porodem.

Objawy Niedoczynności Tarczycy

Objawy niedoczynności tarczycy są zróżnicowane i zależą od stopnia zaawansowania choroby. Poniżej przedstawiono najczęstsze objawy niedoczynności:

Objawy u Mężczyzn

Objawy niedoczynności tarczycy u mężczyzn są podobne do tych u kobiet. Najczęściej występującym objawem jest zmęczenie i osłabienie. Innymi objawami u mężczyzn mogą być:

• Zmniejszenie libido
• Zaburzenia erekcji
• Zwiększenie masy ciała
• Obrzęki kończyn lub twarzy
• Stany lękowe
• Ochrypły głos
• Suchość skóry

Objawy u Dzieci

Objawy niedoczynności tarczycy u dzieci są zróżnicowane i zależą od wieku dziecka. U niemowląt i dzieci w wieku przedszkolnym najczęstszym objawem jest opóźnienie rozwoju psychoruchowego. U starszych dzieci objawy niedoczynności tarczycy mogą być podobne do objawów dorosłych, takie jak zmęczenie, osłabienie, zwiększenie masy ciała i suchość skóry.

Objawy u Kobiet w Ciąży

Niekontrolowana niedoczynność tarczycy u kobiet w ciąży może prowadzić do poronienia, przedwczesnego porodu, niedorozwoju płodu lub zaburzeń neurologicznych u dziecka.

Objawy Psychiczne

Objawy niedoczynności tarczycy mogą wpływać na funkcjonowanie psychiczne człowieka. Najczęściej występującym objawem jest depresja. Innymi objawami mogą być:

• Zmniejszenie koncentracji
• Trudności w zapamiętywaniu informacji
• Zmniejszenie zainteresowania 
• Zmniejszenie motywacji

Przyczyny Niedoczynności Tarczycy

Przyczyny tej choroby są różnorodne i zależą od rodzaju niedoczynności.

Pierwotna niedoczynność tarczycy

Pierwotna niedoczynność tarczycy to najczęstszy rodzaj niedoczynności tarczycy. Przyczyną tej choroby może być zapalenie tarczycy, wycięcie tarczycy, czy choroba Hashimoto. W przypadku choroby Hashimoto, układ odpornościowy atakuje tarczycę, co prowadzi do zmniejszenia wydzielania hormonów tarczycy.

Niedoczynność wtórna

Niedoczynność wtórna to stan, w którym niedobór hormonów tarczycy jest wynikiem problemów w przysadce mózgowej lub podwzgórzu. Przyczyną niedoczynności wtórnej może być uraz, choroba nowotworowa, czy zaburzenia hormonalne.

Niedoczynność jatrogenna

Niedoczynność jatrogenna to stan, w którym niedobór hormonów tarczycy jest wynikiem leczenia jodem promieniotwórczym, radioterapii lub zabiegiem chirurgicznym.

Inne przyczyny

Wśród innych przyczyn niedoczynności tarczycy można wymienić:

• Zaburzenia hormonalne
• Niedobór jodu
• Choroby autoimmunologiczne
• Niewłaściwa dieta
• Stres

Interpretacja Wyników Badań

Badania tarczycy są ważnym narzędziem diagnostycznym, które pozwala na wykrycie niedoczynności lub nadczynności tarczycy oraz innych chorób związanych z tym gruczołem. Jednym z najważniejszych badań jest oznaczenie stężenia TSH, czyli hormonu tyreotropowego, który jest wytwarzany przez przysadkę mózgową i reguluje wydzielanie hormonów tarczycy.

Wyniki badań tarczycy powinny być interpretowane przez lekarza, który bierze pod uwagę wiele czynników, takich jak wiek pacjenta, płeć, obecność innych chorób, a także wyniki innych badań. 

Oto najczęstsze wyniki badań tarczycy i ich interpretacja:

Niedoczynność a TSH

Podwyższone stężenie TSH wskazuje na niedoczynność tarczycy, natomiast niskie stężenie TSH na nadczynność tarczycy. Jednakże, w przypadku nadczynności tarczycy, stężenie TSH może być również obniżone ze względu na tzw. sprzężenie zwrotne ujemne, które hamuje wydzielanie TSH przez przysadkę mózgową.

W przypadku podejrzenia nadczynności tarczycy, lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak oznaczenie stężenia hormonów tarczycy – T3 i T4, które pozwalają na potwierdzenie lub wykluczenie tej choroby.

Interpretacja Wyników Badań

Poniżej przedstawiono najważniejsze wyniki badań tarczycy i ich interpretację:

Warto jednak pamiętać, że interpretacja wyników badań tarczycy powinna być zawsze dokonywana przez lekarza, który bierze pod uwagę cały stan zdrowia pacjenta.

Leczenie Niedoczynności Tarczycy

Leczenie niedoczynności tarczycy skupia się na uzupełnianiu niedoboru hormonów tarczycy. Jest to tzw. leczenie substytucyjne, które może trwać całe życie. W tym celu pacjentowi podawane są preparaty lewotyroksyny – syntetycznego hormonu tarczycy. Dawkowanie leku jest dostosowywane indywidualnie do potrzeb pacjenta i zależy od stopnia niedoczynności tarczycy oraz wieku i wagi ciała pacjenta.

Lewotyroksyna jest preparatem o długim czasie działania, dlatego zaleca się przyjmowanie jej rano, na czczo, 30-60 minut przed śniadaniem. Lek należy popijać wodą i nie należy go łączyć z innymi lekami, ponieważ może to wpłynąć na wchłanianie lewotyroksyny.

W przypadku ciężkiej niedoczynności tarczycy, pacjent może wymagać hospitalizacji i podawania leku dożylnie. W takim przypadku lekarz będzie monitorował poziom hormonów tarczycy we krwi i dostosowywał dawkowanie leku.

W leczeniu niedoczynności tarczycy ważna jest również dieta. Pacjent powinien unikać produktów hamujących wchłanianie lewotyroksyny, takich jak soja, kasza gryczana, orzechy włoskie, a także leków hamujących wchłanianie lewotyroksyny, takich jak węgiel aktywny, wapń, żelazo i magnez. Z kolei produkty bogate w jod, takie jak ryby morskie, jodowana sól czy wodorosty, mogą pomóc w wyrównaniu niedoboru jodu, który jest częstą przyczyną niedoczynności tarczycy.

W przypadku niedoczynności tarczycy wtórnej, spowodowanej uszkodzeniem lub nowotworem przysadki mózgowej, konieczne może być leczenie przyczyny niedoczynności tarczycy. W takim przypadku lekarz będzie oceniał, czy konieczne jest leczenie operacyjne czy radioterapia.

Dieta Przy Niedoczynności Tarczycy

Dieta jest bardzo ważnym elementem w leczeniu niedoczynności tarczycy. Odpowiednie odżywianie może pomóc w regulacji poziomu hormonów tarczycy oraz zapobiegać wahaniom wagi. 

Co Jeść?

Osoby z niedoczynnością tarczycy powinny spożywać produkty bogate w jod, selen i cynk. Te pierwiastki są niezbędne do produkcji hormonów tarczycy i stymulują ich działanie. W diecie powinny znaleźć się między innymi:

• Źródła jodu: ryby morskie, owoce morza, wodorosty, jaja, nabiał, sól jodowana.
• Źródła selenu: orzechy brazylijskie, mięso, ryby, jaja, pełnoziarniste produkty zbożowe.
• Źródła cynku: mięso, ryby, orzechy, nasiona dyni, pełnoziarniste produkty zbożowe.

W diecie powinny również znaleźć się produkty bogate w białko, takie jak mięso, ryby, jaja, tofu. Białko stymuluje produkcję hormonu wzrostu, który pomaga w spalaniu tkanki tłuszczowej.

Czego Unikać?

Osoby z niedoczynnością tarczycy powinny unikać spożywania produktów, które mogą wpłynąć negatywnie na funkcjonowanie tarczycy. Należą do nich:

• Żywność wysokoprzetworzona i fast food
• Produkty zawierające dużo cukru i tłuszczu
• Napoje zawierające kofeinę, takie jak kawa
• Produkty sojowe, ponieważ zawierają związki, które mogą wpłynąć na wchłanianie jodu przez tarczycę
• Żywność zawierająca gluten, ponieważ może wpłynąć negatywnie na wchłanianie składników odżywczych

Ważne jest również, aby unikać spożywania nadmiernych ilości surowych warzyw krzyżowych, takich jak brokuły, kapusta i kalafior. Te warzywa zawierają związki, które mogą wpłynąć na wchłanianie jodu przez tarczycę.

Subkliniczna Niedoczynność Tarczycy

Subkliniczna niedoczynność tarczycy to postać niedoczynności tarczycy, która charakteryzuje się łagodnymi objawami, trudnymi do zauważenia. Stan ten występuje u mniej niż 8% populacji i jest częściej spotykany u kobiet oraz osób starszych.

W subklinicznej niedoczynności tarczycy stężenie TSH jest podwyższone, a stężenie FT4 pozostaje w normie. Objawy subklinicznej niedoczynności tarczycy mogą obejmować zmęczenie, osłabienie, zaburzenia nastroju, problemy z koncentracją, a także zwiększenie masy ciała.

Wczesne rozpoznanie subklinicznej niedoczynności tarczycy jest trudne, co może prowadzić do rozwoju jawnej niedoczynności tarczycy lub chorób serca. Dlatego też, zaleca się regularne badania poziomu hormonów tarczycy u osób z ryzykiem wystąpienia niedoczynności tarczycy.

Leczenie subklinicznej niedoczynności tarczycy polega na podawaniu hormonów tarczycy, jednak decyzja o rozpoczęciu leczenia jest indywidualna i zależy od wielu czynników, takich jak wiek, płeć, obecność chorób współistniejących oraz poziom TSH.

Niedoczynność Tarczycy a Nerwica Lękowa

Niedoczynność tarczycy jest jednym z czynników, które mogą wpłynąć na rozwój nerwicy lękowej. Nerwica lękowa to zaburzenie lękowe, które charakteryzuje się występowaniem nieuzasadnionych ataków paniki, lęku i niepokoju.

Badania wykazują, że osoby z niedoczynnością tarczycy są bardziej narażone na wystąpienie nerwicy lękowej niż osoby zdrowe. W przypadku niedoczynności tarczycy dochodzi do zmniejszenia wydzielania hormonów tarczycy, co wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego.

Objawy niedoczynności tarczycy, takie jak zmęczenie, apatia, trudności w koncentracji, zaburzenia snu, a także problemy z wagą i trawieniem, mogą wpłynąć na stan psychiczny pacjenta i zwiększyć ryzyko wystąpienia nerwicy lękowej.

W przypadku pacjentów zdiagnozowanych z nerwicą lękową i jednocześnie z niedoczynnością tarczycy, konieczne jest leczenie obu chorób. Pacjenci z nerwicą lękową powinni otrzymać terapię farmakologiczną oraz psychoterapię, która pozwoli na radzenie sobie z objawami lęku i niepokoju.

W przypadku niedoczynności tarczycy leczenie polega na suplementacji hormonów tarczycy. Leczenie powinno być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta, a także uwzględniać wyniki badań laboratoryjnych.

Hashimoto

Choroba Hashimoto, znana również jako przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, jest jedną z najczęstszych przyczyn niedoczynności tarczycy. Choroba ta jest spowodowana autoagresją, co oznacza, że ​​układ odpornościowy atakuje i niszczy tarczycę. Hashimoto jest częstsza u kobiet niż u mężczyzn, a jej występowanie zwiększa się wraz z wiekiem.

Objawy choroby Hashimoto są zwykle podobne do objawów niedoczynności tarczycy, takich jak zmęczenie, przyrost masy ciała, suchość skóry, wypadanie włosów, zwiększona wrażliwość na zimno, zaparcia i depresja. Jednakże, objawy Hashimoto mogą być bardziej nasilone i pojawiają się powoli, co sprawia, że ​​jest trudno zdiagnozować chorobę na wczesnym etapie.

Leczenie choroby Hashimoto polega na przyjmowaniu syntetycznych hormonów tarczycy, które zastępują brakujące hormony tarczycy. Dawkowanie hormonów jest dostosowywane indywidualnie do pacjenta, a regularne badania krwi są niezbędne, aby monitorować poziom hormonów tarczycy.

Istnieją również pewne czynniki ryzyka, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia choroby Hashimoto, takie jak dziedziczność, palenie tytoniu, niedobór selenu i nadmierne spożycie jodu. W przypadku podejrzenia choroby Hashimoto, ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem, który przeprowadzi odpowiednie badania i zaleci odpowiednie leczenie.

Tycie Przy Tarczycy

Niedoczynność tarczycy jest jednym z najczęstszych zaburzeń hormonalnych, które dotykają przede wszystkim kobiety. Choroba ta charakteryzuje się zmniejszonym wydzielaniem hormonów tarczycy, co prowadzi do szeregu objawów, w tym tycia.

Tycie: Brzuch i Twarz

Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów niedoczynności tarczycy jest tycie, szczególnie w okolicach brzucha i twarzy. Tycie to wynika z zaburzenia metabolizmu, które prowadzi do gromadzenia się tkanki tłuszczowej w organizmie.

Warto jednak pamiętać, że tycie przy tarczycy nie zawsze jest jednoznaczne z chorobą tarczycy. Istnieją również inne przyczyny tycia, takie jak niezdrowa dieta, brak aktywności fizycznej czy zaburzenia hormonalne innych narządów. Dlatego też, jeśli pojawią się objawy tycia, należy skonsultować się z lekarzem, który przeprowadzi odpowiednie badania i postawi diagnozę.