Czy Olej Kokosowy Jest Zdrowy?

Ostatnio Zaktualizowane 27 września, 2023 przez Aneta Florczyk

Odkryj prawdę o oleju kokosowym. Czy jest zdrowy? Jakie ma właściwości? Dowiedz się więcej na temat rafinowanego, nierafinowanego i ekologicznego oleju kokosowego.

Szybka odpowiedź: Tak, olej kokosowy jest zdrowy a jego korzyści zależą od jakości, ilości i rodzaju zastosowanego oleju. 

W tym artykule zgłębimy wszystkie aspekty zdrowotne oleju kokosowego, abyś mógł zrozumieć, dlaczego jest zdrowy i jak go używać zgodnie z zasadami zdrowego odżywiania.

Co to jest olej kokosowy

Olej kokosowy jest tłuszczem roślinnym, który jest pozyskiwany z miąższu kokosa, owocu palmy kokosowej. Jego konsystencja i kolor mogą się różnić w zależności od temperatury: w temperaturze pokojowej jest to biały, stały tłuszcz, ale powyżej 25 stopni Celsjusza staje się przezroczystym płynem.

Olej kokosowy jest ceniony za swój charakterystyczny smak i zapach, a także za swoje zdrowotne właściwości. Zawiera głównie nasycone kwasy tłuszczowe, w tym dużą ilość kwasu laurynowego, który ma właściwości przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne.

Olej kokosowy rafinowany

Olej kokosowy rafinowany to olej, który został poddany dodatkowym procesom przetwarzania po wydobyciu z miąższu kokosa. Te procesy mogą obejmować oczyszczanie, dezodoryzację i utlenianie. Celem tych procedur jest usunięcie wszelkich nieczystości i zapewnić olejowi dłuższą trwałość, a także neutralizować jego smak i zapach.

Proces rafinacji może jednak wpływać na wartość odżywczą oleju kokosowego, ponieważ niektóre z jego korzystnych składników mogą być usunięte lub zniszczone. Na przykład, olej kokosowy rafinowany ma zazwyczaj mniej fitosteroli i polifenoli, które są potężnymi antyoksydantami.

Mimo to, olej kokosowy rafinowany nadal jest dobrym źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych i może być bezpieczniej stosowany do gotowania na wysokich temperaturach, ponieważ ma wyższy punkt dymienia niż olej nierafinowany.

Olej kokosowy nierafinowany

Olej kokosowy nierafinowany, często określany jako “extra virgin” lub “virgin”, to olej pozyskiwany bezpośrednio z miąższu kokosa, bez dodatkowych procesów przetwarzania.

Poza wyciskaniem, nie jest poddawany żadnym innym procesom, takim jak oczyszczanie, dezodoryzacja czy wybielanie. Dzięki temu zachowuje on naturalny, intensywny smak i zapach kokosa, a także większość swoich odżywczych wartości.

Olej kokosowy nierafinowany jest bogaty w nasycone kwasy tłuszczowe, w tym kwas laurynowy, który ma silne właściwości przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne. Dodatkowo, zawiera fitosterole i polifenole, które działają jako antyoksydanty.

Jednakże, olej kokosowy nierafinowany ma niższy punkt dymienia, co oznacza, że może się rozkładać i tworzyć niezdrowe związki, gdy jest poddawany wysokim temperaturom. Dlatego, jest zalecany głównie do użycia na zimno, na przykład jako dodatek do ketogenicznej kawy, sałatek lub smoothie.

Olej kokosowy ekologiczny

Olej kokosowy ekologiczny to olej pozyskiwany z uprawy kokosów, które są hodowane zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego. Oznacza to, że palmy kokosowe, z których pochodzą te kokosy, nie są traktowane szkodliwymi pestycydami, herbicydami ani nawozami syntetycznymi.

Olej kokosowy ekologiczny może być zarówno rafinowany, jak i nierafinowany. W obu przypadkach, proces jego wytwarzania musi również spełniać kryteria rolnictwa ekologicznego, co oznacza, że nie mogą być używane żadne szkodliwe chemikalia.

Który olej kokosowy jest najzdrowszy?

Najzdrowszym rodzajem oleju kokosowego jest nierafinowany olej kokosowy ekologiczny. Jest on najmniej przetworzony, dzięki czemu zachowuje najwięcej korzystnych składników odżywczych. Ponadto, jako produkt ekologiczny, pochodzi z upraw bez użycia szkodliwych pestycydów i herbicydów, co jest dodatkowym atutem dla zdrowia.

Warto jednak zwrócić uwagę, że nawet najzdrowszy olej kokosowy powinien być spożywany z umiarem. Pomimo swoich korzyści, jest to produkt wysokokaloryczny i bogaty w nasycone kwasy tłuszczowe, które mogą przyczynić się do podwyższenia poziomu cholesterolu, jeśli spożywane są w nadmiarze.

Właściwości oleju kokosowego

Olej kokosowy to produkt o wielu właściwościach, które przyczyniają się do jego unikalnej wartości odżywczej i potencjalnych korzyści zdrowotnych. Oto najważniejsze właściwości oleju kokosowego:

• Bogactwo nasyconych kwasów tłuszczowych: Olej kokosowy jest jednym z najbogatszych źródeł nasyconych kwasów tłuszczowych, które stanowią około 90% jego składu tłuszczowego. Nasycone kwasy tłuszczowe są niezbędne dla zdrowia, pomagają w produkcji hormonów, wsparciu układu immunologicznego i ochronie narządów wewnętrznych.

• Wysoka zawartość kwasu laurynowego: Kwas laurynowy, który stanowi około 50% tłuszczu w oleju kokosowym, jest znanym związkiem o właściwościach przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych i przeciwgrzybiczych.

• Zawiera średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe (MCTs): MCTs są rodzajem tłuszczu, który jest łatwo przyswajalny i szybko przekształcany w energię, co może przyczyniać się do utraty wagi i poprawy wydajności sportowej.

• Działa jako antyoksydant: Olej kokosowy zawiera naturalne antyoksydanty, takie jak polifenole i witamina E, które pomagają zwalczać szkodliwe wolne rodniki w organizmie i mogą chronić przed chorobami przewlekłymi.

• Hipoalergiczny: Olej kokosowy jest hipoalergiczny, co oznacza, że jest mało prawdopodobne, aby wywołać reakcje alergiczne, co czyni go bezpiecznym dla większości osób.

• Dobra stabilność termiczna: Olej kokosowy ma wysoki punkt dymienia, co oznacza, że może być stosowany do gotowania na wysokich temperaturach bez degradacji i tworzenia szkodliwych związków.

Zastosowanie oleju kokosowego

Olej kokosowy jest niezwykle wszechstronnym produktem, który ma szerokie zastosowanie zarówno w kuchni, jak i w pielęgnacji ciała. Oto kilka przykładowych zastosowań oleju kokosowego:

1. Kuchnia: Olej kokosowy jest doskonałym tłuszczem do gotowania, pieczenia i smażenia dzięki swojej stabilności termicznej. Można go używać jako zdrowej alternatywy dla masła lub margaryny w wielu przepisach. Dodatkowo, jego wyraźny smak kokosa dodaje wyjątkowego charakteru wielu daniom.

2. Pielęgnacja skóry: Olej kokosowy jest bogaty w antyoksydanty i posiada właściwości nawilżające, dzięki czemu jest często używany jako naturalny balsam do ciała. Można go stosować na suche miejsca, aby zapewnić skórze dodatkowe nawilżenie.

3. Pielęgnacja włosów: Olej kokosowy może służyć jako naturalny odżywka do włosów. Nakładany na końcówki, pomaga zwalczać suchość i rozdwojone końcówki, a także dodaje włosom blasku.

4. Ochrona ust: Działa jako naturalny balsam do ust, zapewniając nawilżenie i ochronę przed suchością i pękaniem.

5. Pielęgnacja zębów: Dzięki swoim właściwościom antybakteryjnym, olej kokosowy jest często używany w praktyce oil pulling (płukanie ust olejem), co może przyczynić się do poprawy zdrowia jamy ustnej.

6. Makijaż: Olej kokosowy może służyć jako naturalny demakijaż. Delikatnie usuwa makijaż, jednocześnie nawilżając skórę.

7. Domowe DIY: Olej kokosowy jest często wykorzystywany w domowych projektach “zrób to sam”, takich jak domowe mydła, balsamy, świeczki i wiele innych.

Czy olej kokosowy jest dobry do twarzy?

Olej kokosowy może być bardzo korzystny dla skóry twarzy, ale jego efekty zależą od indywidualnych cech skóry.

Dla osób o skórze suchej lub normalnej, olej kokosowy może działać jako świetny naturalny krem nawilżający. Jest bogaty w nasycone kwasy tłuszczowe, które mogą pomóc nawilżyć skórę i zatrzymać wodę w skórze, zapobiegając jej wysuszeniu. Ma też właściwości antyoksydacyjne, które mogą chronić skórę przed szkodliwym działaniem wolnych rodników i przeciwdziałać starzeniu się skóry.

Olej kokosowy ma również właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne, które mogą pomagać w leczeniu różnych problemów skórnych, takich jak łuszczyca, dermatitis i egzema.

Jednakże dla osób z tłustą lub skłonną do trądziku skórą, olej kokosowy może nie być najlepszym wyborem. Ze względu na swoją gęstą konsystencję, może zatykać pory i prowadzić do powstawania pryszczy lub zaostrzenia trądziku.

Dlatego, zanim zdecydujesz się na regularne stosowanie oleju kokosowego na twarzy, warto przeprowadzić test na małym obszarze skóry, aby zobaczyć, jak na niego zareagujesz. 

Przeciwwskazania stosowania oleju kokosowego

Oto kilka przeciwwskazań do stosowania oleju kokosowego:

Alergia na kokos: Choć alergia na kokos jest rzadka, jeśli jesteś alergikiem, powinieneś unikać produktów zawierających olej kokosowy, zarówno w diecie, jak i w produktach do pielęgnacji ciała.

Skłonność do trądziku: Olej kokosowy ma wysoki indeks komedogenny, co oznacza, że może zatykać pory i prowadzić do powstawania zaskórników i pryszczy. Jeśli masz skórę tłustą lub skłonną do trądziku, olej kokosowy może nie być najlepszym wyborem dla Twojej skóry.

Choroby serca i wysoki poziom cholesterolu: Olej kokosowy jest bogaty w nasycone kwasy tłuszczowe, które mogą podnieść poziom cholesterolu LDL (“złego cholesterolu”) w organizmie. Jeśli jesteś podatny na choroby serca lub masz wysoki poziom cholesterolu, powinieneś ograniczyć spożycie oleju kokosowego i skonsultować się z lekarzem.

Nietolerancja FODMAP: Olej kokosowy zawiera średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które są FODMAPami (fermentowalne oligo-, di-, mono-sacharydy i poliole). Osoby cierpiące na zespół jelita drażliwego lub inne choroby jelit mogą odczuwać dyskomfort po spożyciu produktów zawierających FODMAPy, w tym oleju kokosowego.

Smażenie z olejem kokosowym: wskazówki

Smażenie z użyciem oleju kokosowego może być doskonałym wyborem ze względu na jego wysoki punkt dymienia, stabilność termiczną i unikalny smak. Oto wskazówki, które pomogą Ci maksymalnie wykorzystać olej kokosowy podczas smażenia:

Wybór oleju: Do smażenia najlepszy jest rafinowany olej kokosowy, ponieważ ma wyższy punkt dymienia (do 232°C) w porównaniu do nierafinowanego oleju kokosowego (około 177°C). Oznacza to, że rafinowany olej kokosowy jest bardziej odporny na wysokie temperatury i jest mniej prawdopodobne, że wytworzy niezdrowe produkty rozpadu podczas smażenia.

Nagrzewanie oleju: Pamiętaj, aby powoli podgrzewać olej kokosowy. Nagłe zmiany temperatury mogą prowadzić do jego przegrzania i spalenia. Daj olejowi czas na równomierne rozgrzanie się zanim wrzucisz na niego jedzenie.

Ilość oleju: Olej kokosowy jest dość gęsty, więc nie potrzebujesz dużej ilości do smażenia. Zaczynaj od małej ilości i dodawaj więcej tylko wtedy, gdy jest to konieczne.

Smażenie: Podczas smażenia unikaj przekraczania punktu dymienia oleju. Jeśli olej zaczyna dymić, oznacza to, że temperatura jest zbyt wysoka i należy ją obniżyć. Przekroczenie punktu dymienia może prowadzić do utworzenia niezdrowych substancji.

Czyszczenie: Po smażeniu zawsze dobrze jest usunąć resztki jedzenia z oleju i przemyć patelnię. Pozostawienie resztek jedzenia w oleju może prowadzić do spalenia i utworzenia niezdrowych produktów rozpadu podczas kolejnego smażenia.

Przechowywanie: Przechowuj olej kokosowy w chłodnym, ciemnym miejscu, z dala od bezpośredniego światła słonecznego. Odpowiednie przechowywanie pomoże zachować jego smak i właściwości odżywcze.

Czym najlepiej zastąpić olej kokosowy?

Zastąpienie oleju kokosowego zależy od kontekstu, w jakim jest używany. Oto kilka możliwości, które mogą być stosowane w zależności od potrzeb:

Zamienniki oleju kokosowego w kuchni:

Olej awokado: Idealny do smażenia ze względu na wysoki punkt dymienia. Ma neutralny smak, który nie wpływa na potrawy.

Oliwa z oliwek: Idealna do sałatek i do pieczenia na niskich temperaturach. Ma charakterystyczny smak, który dodaje unikalności potrawom.

Zamienniki oleju kokosowego w pielęgnacji skóry i włosów:

Olej jojoba: Imituje naturalne oleje skóry, co czyni go doskonałym nawilżaczem. Dobry do twarzy, ciała i włosów.

Olej arganowy: Bogaty w witaminę E i niezbędne kwasy tłuszczowe. Doskonały do nawilżania i odżywiania skóry i włosów.

Masło shea: Bogate w witaminy A i E, doskonałe do nawilżania i łagodzenia suchych, podrażnionych obszarów skóry.

Podsumowanie

Olej kokosowy to produkt o wielu zastosowaniach, który może przynieść wiele korzyści dla naszego zdrowia i urody. Jednak, jak każdy produkt, powinien być stosowany z umiarem i zgodnie z naszymi indywidualnymi potrzebami. Pamiętaj, że najzdrowszy będzie zawsze olej kokosowy nierafinowany, który zachowuje najwięcej wartości odżywczych.