Niacyna – Co to, Jak Działa, Właściwości
Ostatnio Zaktualizowane 29 czerwca, 2023 przez Aneta Florczyk
Niacyna to witamina B3 o wielu właściwościach. W tym artykule dowiesz się, gdzie występuje, na co działa, jakie ma skutki uboczne i jak prawidłowo ją dawkować.
Spis treści
Co to Niacyna?
Niacyna to organiczny związek chemiczny, który należy do grupy witamin z grupy B. Właściwości zdrowotne niacyny wynikają z jej wpływu na metabolizm, przede wszystkim węglowodanów, tłuszczów i białek. Podobnie jak inne witaminy z tej grupy, niacyna jest rozpuszczalna w wodzie i niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Witamina B3 jest niezbędna do wielu procesów metabolicznych, takich jak produkcja energii z węglowodanów, tłuszczów i białek. Niacyna pomaga również w utrzymaniu zdrowej skóry, układu nerwowego i trawienia.
Właściwości Niacyny
Właściwości niacyny wpływają korzystnie na wiele aspektów zdrowia:
Korzyści dla układu nerwowego
Witamina B3 ma pozytywny wpływ na układ nerwowy. Bierze udział w syntezie neuroprzekaźników, czyli substancji przekazujących sygnały między komórkami nerwowymi. Z tego powodu jest szczególnie ważna dla zdrowia mózgu.
Badania wykazały, że suplementacja niacyny może poprawić pamięć i funkcje poznawcze u osób starszych. Może również pomóc w leczeniu depresji i innych zaburzeń nastroju.
Korzyści dla układu krwionośnego
Niacyna wpływa pozytywnie na układ krwionośny. Pomaga w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia tętniczego i zapobiega tworzeniu się złogów cholesterolu w naczyniach krwionośnych. Może również zmniejszać stężenie trójglicerydów we krwi.
Badania wykazały, że niacyna może być skutecznym lekiem w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego. Suplementacja niacyny zmniejsza ryzyko chorób serca i udaru mózgu.
Korzyści dla układu pokarmowego
Niacyna wpływa również pozytywnie na pracę układu pokarmowego. Jest niezbędna do prawidłowego trawienia i wchłaniania składników odżywczych z pożywienia. Może również łagodzić objawy choroby wrzodowej i choroby Crohna.
Korzyści dla skóry
Niacyna może mieć korzystny wpływ na skórę. Może pomagać w leczeniu trądziku i zmniejszaniu widoczności porów. Dodatkowo, niacyna może zmniejszać ryzyko raka skóry.
Gdzie występuje niacyna?
Niacyna występuje w wielu produktach spożywczych oraz jest dostępna jako suplement diety. Oto popularne źródła niacyny:
- Mięso – zwłaszcza mięso drobiowe i wieprzowe, ale także wołowe i jagnięce.
- Ryby i owoce morza – łosoś, tuńczyk, makrela, krewetki, małże i ostrygi.
- Orzechy i nasiona – orzechy arachidowe, orzechy włoskie, orzechy nerkowca, migdały i nasiona słonecznika.
- Produkty zbożowe – ryż brązowy, pieczywo pełnoziarniste, płatki owsiane.
- Warzywa – ziemniaki, zielona fasolka, szpinak, pomidory, marchewki.
- Mleko i produkty mleczne – mleko, jogurt, ser.
Na co działa Niacyna
Witamina B3, ma wiele korzystnych działań na organizm. Oto najważniejsze z nich:
- Pomaga w produkcji energii: Niacyna bierze udział w procesie produkcji energii z glukozy, tłuszczów i białek. Bez wystarczającej ilości niacyny, organizm nie jest w stanie efektywnie wykorzystać składników odżywczych.
- Poprawia stan skóry: Niacyna pomaga w utrzymaniu zdrowej skóry dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym oraz wpływowi na regenerację skóry.
- Obniża poziom cholesterolu: Niacyna może pomóc w obniżeniu poziomu “złego” cholesterolu (LDL) oraz triglicerydów we krwi. Dzięki temu zmniejsza ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego.
- Poprawia funkcjonowanie mózgu: Niacyna może wpłynąć na poprawę funkcjonowania mózgu, zwłaszcza w obszarach związanych z pamięcią i koncentracją.
- Leczy chorobę pelagrę: Pelagra to choroba spowodowana niedoborem niacyny. Jej objawy to m.in. bóle głowy, skórne zmiany, zaburzenia trawienia i psychozy. Suplementacja niacyną jest skutecznym sposobem na leczenie pelagry.
Dawkowanie Niacyny
Dawkowanie niacyny zależy od wielu czynników, w tym od celu stosowania oraz stanu zdrowia pacjenta. Oto przykładowe dawkowanie niacyny w różnych przypadkach:
- Zapobieganie niedoborom: dawka 5-20 mg dziennie.
- Hiperlipidemia: dawka zależy od stopnia hiperlipidemii, ale zwykle wynosi od 500 do 2000 mg dziennie.
- Choroba niedokrwienna serca: dawka zależy od indywidualnego stanu zdrowia pacjenta i może wynosić od 500 do 2000 mg dziennie.
- Cukrzyca: dawka zależy od indywidualnego stanu zdrowia pacjenta i może wynosić od 1000 do 3000 mg dziennie.
Skutki uboczne przedawkowania witaminy B3
Przedawkowanie niacyny może prowadzić do wystąpienia różnych skutków ubocznych, w tym:
- Skórne objawy: wysypka, swędzenie, pieczenie, zaczerwienienie, obrzęk skóry.
- Trudności w oddychaniu: niacyna może powodować skurcze oskrzeli, co prowadzi do duszności.
- Problemy z żołądkiem: niacyna może powodować bóle brzucha, nudności, wymioty i biegunkę.
- Skoki ciśnienia: przedawkowanie niacyny może prowadzić do nagłych skoków ciśnienia tętniczego krwi.
- Problemy z wątrobą: przedawkowanie niacyny może prowadzić do uszkodzenia wątroby i zwiększyć ryzyko wystąpienia zapalenia wątroby.
- Zaburzenia rytmu serca: niacyna może powodować zaburzenia rytmu serca, co prowadzi do arytmii.
Efekt flush
Flush to efekt uboczny, który może wystąpić po spożyciu większej ilości niacyny niż organizm jest w stanie przyswoić. Polega na zaczerwienieniu skóry, uczuciu gorąca, mrowieniu lub świądzie. Efekt flush występuje zwykle w okolicy twarzy, szyi i klatki piersiowej, ale może obejmować także ręce i stopy.
Jest to skutek rozszerzenia naczyń krwionośnych, co prowadzi do zwiększenia przepływu krwi. Flush jest częstym efektem ubocznym niacyny, szczególnie przy stosowaniu dawek powyżej 50 mg dziennie.
Choć flush jest zwykle niegroźny, może być uciążliwy i nieprzyjemny. Niektórzy ludzie mogą także doświadczać bólu głowy, zawrotów głowy, nudności lub wymiotów. Osoby z chorobami serca, niskim ciśnieniem krwi lub skłonnościami do alergii powinny skonsultować się z lekarzem przed stosowaniem niacyny, ponieważ flush może pogorszyć ich stan zdrowia.
Podsumowanie
Niacyna, znana również jako witamina B3, jest ważnym składnikiem diety, który pomaga w utrzymaniu zdrowia skóry, układu nerwowego i trawienia. Niacyna jest również stosowana w leczeniu chorób, takich jak choroba Hartnupów, pelagra i wysoki cholesterol. Spożywanie odpowiedniej ilości niacyny może pomóc w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia chorób serca, cukrzycy i chorób neurologicznych. Jednak przedawkowanie niacyny może prowadzić do nieprzyjemnych skutków ubocznych, takich jak efekt flush, biegunka i wymioty. Dlatego ważne jest, aby stosować odpowiednie dawkowanie niacyny i konsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.